Cıvata, birbirine bağlanmak istenen parçaların üzerine delik açılarak ucuna somun takılarak sıkıştırılan bir bağlantı elemanıdır. Genellikle somun ile birlikte kullanılır.
1850’li yıllarda sıcak dövme tekniği ile yapılan üretim 20.y.y’nın başından itibaren seri imalatın hayatımıza girmesiyle modern üretim teknolojisi olan soğuk dövme sistemine geçmiştir. Bu sistemle günümüzde, dakikada 200 – 300 adet parçaya kadar üretim yapılabilmektedir. Amacına göre birçok çeşit cıvata vardır. Bunların arasında en çok kullanılanları altı köşe başlı cıvatalar ve alyan başlı denilen cıvatalardır. Somun ve cıvataların dişleri (yiv) birbirine uygun olmalıdır. Farklı ölçeklerdeki somun ve cıvata bir bağlantıda kullanılamaz.
Cıvata ve vida dışında da çivi, perçin gibi bir çok bağlantı elemanı bulunmaktadır. Farklı kullanımlarına rastlansa da dünya standartlarında en yaygın İngiliz inç ve metrik ölçü birimi olmak üzere iki çeşit cıvata görülür. İnç sistem, bazı bölgelerde Whitworth adıyla anılıp, adı, İngiliz BSW ölçü standardına adını veren mühendis Joseph Whitworth'tan gelmektedir.
Metrik sistem tablosu
ISO metrik ölçü |
M1.6 |
M2 |
M2.5 |
M3 |
M4 |
M5 |
M6 |
M8 |
M10 |
M12 |
M16 |
M20 |
M24 |
M30 |
M36 |
M42 |
M48 |
M56 |
M64 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Anahtar genişliği (mm) |
3.2 |
4 |
5 |
5.5 |
7 |
8 |
10 |
13 |
17 |
19 |
24 |
30 |
36 |
46 |
55 |
65 |
75 |
85 |
95 |
ISO metrik ölçü |
M14 |
M18 |
M22 |
M27 |
M33 |
M39 |
M45 |
M52 |
M60 |
M68 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Anahtar genişliği (mm) |
22 |
27 |
32 |
41 |
50 |
60 |
70 |
80 |
90 |
100 |